¿Qué é?

A agricultura ecolóxica é un sistema de produción agraria que proporciona alimentos da máxima calidade a través das técnicas máis respetuosas co medio ambiente.
Este método de produción prescinde da utilización de sustancias químicas, como pesticidas, fertilizantes de sínteses e aditivos, co obxectivo obter alimentos naturais, saudables e con todas as súas propiedades nutritivas e á vez minimizar os efectos negativos sobre o medioambiente.
A produción ecolóxica está regulada por unha estrita normativa da Unión Europea, que recolle esixencias en materia de produción vegetal, animal, así como de inspección, certificación e etiquetado. O resultado é que os alimentos ecolóxicos están sometidos a uns controis adicionais, realizados por entidades de certificación autorizadas e independentes, que garanten a súa autenticidad.

Existiu, nos últimos anos, un amplo debate acerca da necesidade de regular este tipo de produción. A polémica enfriouse a parttires de problemáticas famosas como a dos “falsos bio” (cando varias grandes empresas foron obrigadas a retirar do mercado algúns dos seus produtos por fraude ao consumidor: os “bio” non eran ecolóxicos) son un expoñente da necesidade de controlar un sector do que calquera quere formar parte: “todos queremos ser -e chamarnos- ecolóxicos”.

Para identificar un alimento ecolóxico polo tanto hai que ter en conta que os térmos ecolóxico, eco, biolóxico, Bio e órgánico está reservados en exclusiva aos alimentos procedentes da agricultura ecolóxica. No etiquetado destes produtos, debe aparecer o nome ou código da entidade que certifica a autenticidad do produto, que pode estar acompañado de diversos logotipos, entre eles o europeo.

Beneficios da agricultura biolóxica

Para ti

- Son alimentos naturais, saudables e con todas as súas propiedades nutritivas.
Na produción de alimentos ecolóxicos non se empregan sustancias químicas de sínteses (pesticidas, fertilizantes) e na súa elaboración non se utilizan nin organismos modificados genéticamente nin radiacións ionizantes. Os ingredientes non agrarios, como aditivos, aromatizantes ou sales, están limitados enormemente, restringiéndose aos que resultan imprescindibles para a elaboración do produto final. Este particular método de elaboración garante que os alimentos conservan as súas propiedades nutritivas e son da maior calidade.

- Polo seu sabor e diversidad.
En enquisas realizadas a consumidores ecolóxicos españois, como segundo motivo para a súa elección, despois de que son saudables, alégase o seu mellor sabor. Os produtos ecolóxicos ademais de ser sabrosos cobren unha gama amplísima, desde as tradicionais froitas e hortalizas frescas, ata o mel, as carnes, consérvalas, os queixos e embutidos, o viño, o aceite de oliva, a variedade está asegurada.

- Son de calidade certificada.
Ademais dos controis oficiais que se efectúan a todos os alimentos, os produtos ecolóxicos son obxecto dunha certificación adicional que garante a autenticidad da súa orixe ecolóxica. Entidades de certificación autorizadas e supervisadas polas administracións autonómicas, inspeccionan cada ano a todas as explotacións e industrias agroalimentarias ecolóxicas. Nos alimentos ecolóxicos a trazabilidad e autenticidad está garantida.
 
Para o medioambiente
 
- De produción sostenible.
A agricultura ecolóxica é un medio de produción agraria e ganadera sostenible, é dicir perdurable, que fai un uso racional dos recursos naturais, auga, aire, chan e non os compromete para xeracións futuras.

- Evitan a contaminación e favorecen a biodiversidade.
Os alimentos ecolóxicos, ao prescindir de sustancias químicas de sínteses, evitan a contaminación do aire, chan e auga que orixinan os fertilizantes solubles como os nitratos, ou os pesticidas. Esta contorna máis limpo, unido a técnicas culturais máis respetuosas, xera un aumento da actividade biolóxica do chan, do seu fertilidad, evita a erosión e contribúe a aumentar biodiversidade asociada aos ecosistemas agrarios.

- Contribúen ao desenvolvemento das zonas rurales.
Indirectamente, a práctica da agricultura ecolóxica permite unha diversificación das producións e o aumento do valor engadido do produto final. Ademais as análises poñen de manifesto que a agricultura ecolóxica requiere un maior volume de traballo, polo que xera emprego nas zonas rurales. Os alimentos ecolóxicos fomentan a sostenibilidad medioambiental e social.
Todo isto evidencia que a agricultura ecolóxica preséntase como unha alternativa intelixente, que persegue uns obxectivos desexables e conleva beneficios de peso.

Normativa

A agricultura ecolóxica regulouse en España dende o ano 1989, cando se aprobou o Regulamento da Denominación Xenérica “Agricultura Ecolóxica”, que veu aplicándose ata a entrada en vigor do Regulamento (CEE) 2092/91 sobre a produción agrícola ecolóxica e a súa indicación nos produtos agrarios e alimenticios, sendo actualmente o Consello Regulador da Agricultura Ecolóxica -AE- o encargado de controlar a produción ecolóxica en todo o territorio nacional.

Posteriormente, o Real Decreto 1852/1993 establece a nova regulamentación da AE, basada no citado regulamento (CEE) 2092/91, ao tempo que as comunidades autónomas empezan a asumir competencias no control deste sistema de produción. O desenvolvemento normativo comunitario neste sector é continuo. En 1999 apróbase o Regulamento (CE) 1804/99, que completa a normativa anterior regulando as producións animais. No ano 2000 créase un logotipo que se está a empregar no etiquetado dos produtos ecolóxicos.

Control público

En España, o control e a certificación da produción agraria ecolóxica lévase a cabo a través de Consellos ou Comités de Agricultura Ecolóxica territoriais, que son organismos dependentes das Consellerías ou Departamentos de Agricultura das Comunidades Autónomas, ou directamente por Direcións Xerais adscritas ás mesmas.

Non obstante, tres Comunidades Autónomas autorizaron a organismos privados para a realización destas funcións: Andalucía, Castilla La Mancha y Aragón.

Como distintivo para que o consumidor poida distinguir no mercado os productos da agricultura ecolóxica, todas as unidades envasadas, ademáis da sua propia marca, levan unha etiqueta (ou contraetiqueta) numerada e un logotipo ou anagrama especifico, co nome e/ou o código da autoridade ou organismo de control e a lenda “Agricultura Ecolóxica”. Esto implica que a finca ou industria na que se producíu ou elaborou o produto está sometida aos controis e inspecións correspondentes da Autoridade ou do Organismo estipulado na Comunidade Autónoma. Esta é a única garantía oficial de que o produto responde á calidade suposta polo consumidor e cumple coa normativa do Regulamento (CEE) 2092/91

Control privado

Existen moi distintos enfoques dentro dos avais privados. Falamos dos máis representativos.

Demeter Este selo de calidade distingue aos produtos procedentes da agricultura biolóxico-dinámica. (Un tipo de agricultura ecolóxica particularmente esixente). Garante que se cumplen cos requisitos da normativa orgánica europea (xeneralmente vai acompañado do selo ‘orgánico’) e que, ademáis, cumplen as normas de produción (compost e uso dos preparados, etc.) e de elaboración (no se permite la irradiación de productos, aditivos, la fumigación, etc), que establece Demeter Internacional, cos criterios máis exigentes e exclusivos, a través de cada paso, hasta o produto final. Demeter Internacional e.V. é unha asociación sen ánimo de lucro, fundada en 1997 por 19 organizacións de Europa, América, África e Australia para reforzar a sua cooperación na esfera legal, económica e espiritual. Actualmente representa a uns 3.000 produtores de 35 países.

ECOCERT  é un organismo de control e de certificación. ECOCERT está acreditado para certas actividades polo COFRAC -Comité Français d’Accréditation (Comité francés de acreditación)-, según a norma guía ISO 65 (EN 45011), que esixe independencia, competencia e imparcialidade. Actualmente, ECOCERT ofrece os seus servizos de inspeción e certificación en máis de 80 países en todos os continentes.

BCS Öko-Garantie GmbH BCS é un organismo de control independente e privado, que certifica mundialmente productos orgánicos conforme a diversos estándares legais e normas privadas. Como organismo de control, BCS conta no mundo con máis de 350.000 productores agrícolas e uns 800 procesadores, así como importadores e exportadores. Desta maneira están cubertos os principais cultivos agrícolas e a meirande parte dos tipos de procesamento. Entre as empresas certificadas por BCS atópanse moitas das líderes do mercado europeo.